Kuzey Makedonya tarihiyle ilgili aralarında padişah fermanları, padişah beratları, vakfiyeler, tarihi köprü, okul fotoğrafları ve gündelik yaşamı anlatan 80 fotoğraf ve 28 belgenin bulunduğu sergi, Kağıthane’deki Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığında izlenime sunuldu. Açılıştan önce konuşan Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, iki ülke kurumlarının müşterek çalışmasıyla oluşturulan serginin açılışını yapmanın mutluluğunu yaşadıklarını söyledi.
Tarihi doğru anlamak için elzem olan arşiv belgelerinin ulusal ve uluslararası hafıza mahiyetinde olduğunu, devletlerin değerli kültür ve tarih hazineleri arasında yer aldığını vurgulayan Ünal, “Bu belgeler, ülkeler arası ilişkilerde dostluk köprülerinin kurulması açısından da oldukça önem arz etmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Arşivleri ile Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Devlet Arşivleri arasında sürdürülen uzun soluklu temaslar da devletler arası ilişkilerde arşivcilik alanında kurulan işbirliğinin yarattığı olumlu etkiye güzel bir örnektir.” dedi.
Devlet Arşivleri Başkanlığının, 95 milyonu Osmanlı dönemine, 40 milyonu da Cumhuriyet dönemine ait olmak üzere 130 milyonun üzerinde arşiv belgesini muhafaza ettiğini kaydeden Ünal, şöyle konuştu:
“Osmanlı Devleti, 15. yüzyıldan itibaren Makedonya topraklarında varlığını sürdürmüş olduğundan arşivimiz, bünyesinde bölgeye ait sayısız kaynak barındırmaktadır. Aynı şekilde tarihsel Makedonya topraklarının yüzyıllar boyunca Osmanlı idaresinde yönetilen bölgelerden biri olması münasebetiyle Makedonya arşivleri de Osmanlı tarihine ilişkin birçok belgeye ev sahipliği yapmaktadır.”
Ünal, arşiv belgelerinin, milletlerin hafızasını koruyup gelecek nesillere ulaştırmanın en iyi araçlarından biri olduğunu, arşiv kurumları olarak bu belgeleri keşfedilebilir, erişilebilir ve kullanılabilir hale getirmek için çalıştıklarını söyledi. Sergide yer alan fotoğraf ve belgeler hakkında bilgi veren Ünal, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hazırladığımız bu ortak sergideki belge ve fotoğraflar sayesinde kimi zaman tarihsel süreçte Manastır’da çıkan bir yangında Sultan II. Abdülhamid’in Müslüman ve gayrimüslim halkın kayıp ve zararlarını telafi için yayınladığı iradesi görülmektedir. Yine Sultan Abdülaziz’in Üsküp’te bir Hristiyan mektebinin darlığı ve yetersizliği nedeniyle Hristiyan çocuklar için bir mektep daha inşa edilmesi konusundaki iradesi Pax Ottomana kavramıyla örtüşen güzel bir örnek olarak karşımızda durmaktadır. Bu belgeler, Osmanlı İmparatorluğu’nun kucaklayıcı, hoşgörülü ve halkının dini ve kültürel farklılıklarına saygılı bir diplomasi yolunu tuttuğunu göstermesi açısından değerlidir. İki ülke arşivlerinden çıkan fotoğraflar sayesinde bazen Osmanlı Makedonya’sından bir evli çifti geleneksel kıyafetleri içinde, bazense küçük bir çocuğun sünnet merasiminde çekilmiş fotoğrafı ile dönemin sosyal, kültürel ve gündelik yaşantısına tanıklık etmemiz mümkün olacaktır.”
Ünal, serginin iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişimine katkıda bulunmasını temenni etti.
“Sergiyi Kuzey Makedonya’da da açmayı hedefliyoruz”
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Devlet Arşivleri Başkanı Hrista Najdanov da iki ülke tarafından düzenlenen serginin açılışına katılmaktan onur duyduğunu belirterek, yakın zamanda sergiyi Kuzey Makedonya’da da açmayı hedeflediklerini kaydetti.
Najdanov, Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında arşivlerle ilgili mükemmel bir işbirliği olduğunu ve bunun devam edeceğini vurgulayarak, milli arşivlerin, tarihin temeli, hakikatin kaynağı ve hafızanın koruyucuları olduğunu söyledi. Hrista Najdanov, Doç. Dr. Adnan Şerif’in Kuzey Makedonya tarihine ilişkin, nüfus sayımlarıyla ilgili hazırladığı, Makedonca ve Arnavutça yayımlanan kitabı da Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığına vereceklerini ifade etti.
Konuşmaların ardından serginin açılışı gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Dış İlişkiler ve Tanıtım Dairesi Başkanı Cevat Ekici, katılımcılara sergilenen fotoğraf ve belgeler hakkında bilgi verdi.
Açılışa, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkan Yardımcısı Sabahattin Bayram, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu İdris Fazlioski, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Devlet Arşivi Daire Başkanı Adnan Şerif ile belge ve fotoğrafların hazırlanmasında görev alan her iki ülkenin arşiv çalışanları katıldı.
